Spondiloartrit Hakkında Bilinmesi Gereken Her Şey

Spondiloartrit Hakkında Bilinmesi Gereken Her Şey

Spondiloartrit, farklı artrit türlerini tanımlayan genel bir terimdir. Bu artritler esas olarak omurgayı etkiler, ancak vücudun diğer bölgelerinde de semptomlara neden olabilirler.

Spondiloartritin bir otoimmün durum mu yoksa otoinflamatuar bir durum mu olduğu konusunda bazı tartışmalar olmuştur. Bununla birlikte; son araştırmalar, spondiloartritin gerçekten de bir otoimmün durum olduğunu göstermektedir.

 

Spondiloartrit Türleri

Spondiloartritin birkaç alt tipi vardır. Her biri vücudun farklı bir bölümünü içerebilir. Aşağıdaki bölümler, bu türlerden bazılarına daha ayrıntılı olarak bakacaktır.

  • Ankilozan Spondilit: Ankilozan spondilit, spondiloartritin en yaygın şeklidir. Omurga ve periferik eklemlerdeki kemiklere bağlanan bağlar, tendonlar ve eklem kapsüllerini içerir. Omurgadaki kemiklerin birbirine kaynaşmasına neden olarak sertliğe ve hareketsizliğe yol açabilir.
  • Aksiyal Spondioartrit: Bu tip spondiloartrit esas olarak omurga ve pelviste eklemleri tutar. Aksiyal spondiloartrit, sırt ağrısına neden olur ve yapılan araştırmalara göre Amerika Birleşik Devletleri’nde yaklaşık 5,5 milyon kişiyi etkiler.
  • Radyografik Olmayan Spondiloartrit: Aksiyel spondiloartrit gibi, radyografik olmayan spondiloartritte  omurgayı etkiler ve bel ağrısına neden olur. Bununla birlikte, radyografik olmayan spondiloartritin etkileri X ışınları üzerinde görünmez. Yalnızca MRI taramaları gibi daha hassas görüntüleme testlerinde görülebilirler.
  • Periferik Spondiloartrit: Periferik spondiloartrit, bir dizi spondiloartrit alt grubunu tanımlar. Esas olarak elleri ve ayakları etkiler. Bununla birlikte, aşağıdaki durumlarda da iltihaplanmaya neden olabilir :
    • Ayak bilekleri
    • El bilekleri
    • Dirsekler
    • Omuzlar
    • Dizler

 

Romatoid Artrit ve Spondiloartrit

Hem romatoid artrit hem de spondiloartrit çok yaygındır . Bazı benzerlikleri paylaşsalar da, koşulların da önemli farklılıkları vardır. Spondiloartrit erkeklerde daha yaygın olma eğilimindeyken, romatoid artrit kadınlarda daha yaygındır. Romatoid artrit semptomları tipik olarak bir kişi 40-50 yaş civarında olduğunda ortaya çıkmaya başlar.

Spondiloartrit semptomları genellikle bundan daha erken ortaya çıkar. Romatoid artritin erken belirtileri genellikle elleri ve ayakları etkiler. Spondiloartritin erken belirtileri genellikle sırt ağrısı ile başlar.

 

Nedenleri

Spondiloartrit  genellikle ergenlik çağında veya 20’li yaşlarda kendini gösterir . Aşağıdaki özelliklere sahip olanların spondiloartrit yaşama olasılığı daha yüksektir:

  • Erkek olmak
  • Ailede spondiloartrit öyküsü olan
  • Aşağıdaki kuzey popülasyonlarından biri veya soyundan olmak:
    • Alaska’nlar
    • Sibirya Eskimoları
    • İskandinav Lapaları

Spondiloartritin kadınlarda teşhis edilmesinin çok zor olduğunu belirtmek önemlidir . Bu, kadınlarda bazı istatistiklerin gösterebileceğinden daha yaygın olduğu anlamına gelebilir.

 

Semptomlar

Bel veya kalça ağrısı, yaygın bir erken semptomdur . Bununla birlikte, semptomlar, bir kişinin sahip olduğu spondiloartrit tipine bağlı olarak değişebilir. Vücudun herhangi bir yerinde iltihaplanma, spondiloartritin bir semptomudur. Özellikle şunları etkileyebilir:

  • Dizler
  • Kalça
  • Topuklar
  • Ayak bilekleri
  • Eller
  • Dirsekler
  • Omuzlar

Spondiloartrit ile ilişkili iltihaplanma şunlara neden olabilir:

  • Gözlerde tahriş ve kızarıklık
  • Göz ağrısı, ışık hassasiyeti ve bulanık görme
  • El ve ayak parmak tendonlarında ağrı
  • Gastrointestinal semptomlar
  • Yorgunluk

Spondiloartritin bir başka semptomu ve neden olduğu şişlik, psoriatik döküntülerdir. Bunlar, kişinin ten rengine bağlı olarak farklı görünebilir . Bu semptomlar özellikle sabah ilk iş olarak veya dinlenme dönemlerinden sonra ağrılı olabilir.

 

Komplikasyonlar

Tedavi edilmeyen spondiloartrit , bir kişinin aşağıdaki koşulları geliştirmesine neden olabilir;

  • Osteoporoz
  • Kalp iltihabı
  • Bağırsak iltihabı
  • Üveit

Spondiloartrit semptomları yaşayan bir kişi, durumu tedavi etmek için bir doktora başvurmalıdır.

 

Teşhis 

Bir doktor spondiloartriti şu şekilde teşhis edecektir;

  • Bir kişinin tıbbi geçmişini almak
  • Fiziki muayene yapmak
  • Görüntüleme
  • Bir kan testi
  • ESR testleri
  • CRP testleri
  • Tam kan sayımı

Bazen tıp uzmanları, spondiloartriti diğer benzer durumlar ile karıştırabilir. Bu özellikle bayanlarda görülen bir durumdur.

 

Tedavi

Şu anda bu durumun tedavisi yok. Bununla birlikte, tedavi semptomları hafifletmeye ve durumun ilerlemesini yavaşlatmaya yardımcı olabilir. Bazı tedavi seçenekleri şunları içerir:

  • Reçetesiz satılan nonsteroid antiinflamatuar ilaçlar
  • Belirli eklemlere kortikosteroid enjeksiyonları
  • Antiromatizmal ilaçlar
  • Eklem ağrısı ve cilt ile ilgili yan etkiler için topikal jeller ve kremler
  • Ameliyat (eklemlerde ciddi hasar olduğunda)
  • Biyolojik ilaçlar

Biyolojikler çok etkili ama pahalıdır. Bu ilaçlar ayrıca bir kişinin enfeksiyon riskini artırabilir. Ayrıca, fizik tedavi etkilenen eklemlerdeki hareket yeteneğini düzeltmeye yardımcı olabilir. Ergoterapi bir kişinin günlük aktiviteleri gerçekleştirme becerisini geliştirmesine veya sürdürmesine de yardımcı olabilir . Bir ergoterapist, daha fazla yaralanmayı önlemeye yardımcı olmak için öneriler ve yardımcı cihazlar sağlayabilir.

 

Etki 

Spondiloartrit ile yaşamak, belirli günlük görevleri yerine getirmeyi zorlaştırabilir, ancak semptomları yönetmek mümkündür. Ayrıca, durum genellikle bir kişinin yaşam beklentisini önemli ölçüde etkilemez.

 Ağrı ve yorgunluk gibi semptomlar gelip gidebilir ve tedaviler bir kişinin bu durumla yaşamasına yardımcı olabilir. Bazı davranış değişiklikleri de spondiloartrit ile yaşamayı kolaylaştırabilir. Bu değişiklikler şunları içerir:

Ek desteğe ihtiyaç duyabilecek kişiler için spondiloartrit destek grupları da mevcuttur. Spondiloartrit için tedavi aramamak komplikasyonlara yol açabilir. Eklemler, örneğin ciddi sertlik veya hareketsizliğe neden olabilecek şekilde kaynaşabilir.

 

Doktora Ne Zaman Başvurulmalı

Spondiloartrit belirtileri gelip gidebilir. Ancak, kişi sürekli semptomlar yaşamasa bile yine de bir doktora başvurmalıdır. Tedavi aramamak, durumun daha fazla komplikasyonuna yol açabilir. Örneğin, giderek daha acı verici hale gelebilir. Doğru tedavi ile spondiloartritli kişiler aktif bir hayat yaşayabilirler.

Durumu iyileştirmenin bir yolu olmamasına rağmen, semptomları yönetmek ve hastalığın ilerlemesini önlemek mümkündür. Belirli davranış değişiklikleri yapmak ve tıbbi tedavileri denemek, spondiloartritin ağrı ve iltihaplanmasını daha yönetilebilir hale getirebilir.

Bir kişi 40 yaşından önce kronik bel ağrısı çekmişse, spondiloartrit olabilir. İnsanlar genellikle kötü duruş veya diğer mekanik sorunlar nedeniyle sırt ağrısı yaşadıklarını varsayarlar. Ağrı gelip gidebildiği için bazı insanlar ağrının önemli olmadığını düşünebilir.

Spondiloartrit olduğundan şüphelenen bir kişi bir doktora başvurmalıdır. Doktora ağrı başlangıcı ve spondiloartrit varlığına işaret edebilecek başka inflamatuar semptomları olup olmadığı hakkında ayrıntılı bilgi vermelidirler. Bununla birlikte, spondiloartrit için tedaviye başlamamak, daha sonra komplikasyonlara yol açabilir.

 

Kaynakça 

Bu makale Steph Coelho tarafından yazılmıştır. Orijinal metni buradan okuyabilirsiniz.