Stres Bağımlılığa Neden Olur mu?
Geçmişte bağımlılık denildiğinde, eroin veya alkol gibi “bağımlılık yapan” bir maddenin kullanılmasından kaynaklanan bir durum akla gelirdi. Bu maddelerin, kullanıcılarını tüketimlerini kontrol edemez hale getirdikleri düşünülmüştür. DSM-4’ün madde bağımlılığı tanımı da bu maddelerin fizyolojik etkilerine ve bağımlılığın merkezinde bulunan tolerans ve geri çekilme süreçlerine odaklanmıştır. Bununla birlikte 1970’lerden bu yana, stres ve bağımlılığın ilişkisini belirleyen araştırmalar ortaya çıkmaya başladı.
“Bağımlılık yaratan” madde alan bazı kişilerin bağımlı hale gelmeleri dışında, kumar oynama, alışveriş bağımlılığı, gıda bağımlılığı, bilgisayar bağımlılığı dahil olmak üzere madde tüketmeden oluşan bağımlılıklar, yeni nesil bağımlılıklar olarak kabul edilmeye başlanmıştır. Gittikçe daha fazla, bağımlılık yapıcı madde kullanan veya bağımlılık yapan davranışlar gösteren kişinin yaşadığı stres gibi belirleyicilerin ve diğer bağlamsal meselelerin, insanların bağımlı hale gelip gelmemesi üzerinde etkisi olduğu kabul edilmektedir. Bu gibi yeni keşifler DSM-5’te yansıtılmaktadır.
Stresle Başa Çıkmada Bağımlılık
Bağımlılık çoğu kez, birey için tam olarak işe yaramayacak şekilde stresle başa çıkma çabası gibi görünmektedir. Bağımlı olduğunuz madde veya davranışlarla stresten geçici bir rahatlama alabilirsiniz, fakat bu rahatlama kısa sürelidir, bu nedenle stresle başa çıkabilmek için daha fazlasına ihtiyacınız vardır. Birçok bağımlılık, bir maddrnin tükendiği zaman yaşanan geri çekilme semptomları gibi daha fazla stres getirdiğinden, söz konusu stresle başa çıkmak için daha fazla bağımlılık yapıcı madde veya davranışa ihtiyaç duyulmaktadır.
Bazı insanların bağımlılıklarına bakarak, sadece yaşamlarındaki strese bağlı olarak, diğerlerine göre daha savunmasız oldukları açıktır. Örneğin, çocukluk istismarı, fiziksel, duygusal veya cinsel istismar ve sonrasında uyuşturucu ve davranış bağımlılıkların gelişimi arasında bir bağlantı vardır. Çocuklukta istismar, çocuk için aşırı derecede streslidir, bir yetişkin olarak olgunlaşırken sorunlara yol açmaya devam eder; Çocukken istismara uğrayan herkes bir bağımlılık geliştirmez veya bağımlılığı olan herkes çocuklukta istismara uğramış değildir; ancak çocuk istismarı mağdurlarının daha sonraki bağımlılıklara karşı kırılganlığı, stres ve bağımlılık arasındaki bağlantının açık bir örneğidir.
Bağımlılığı Yenmek İçin Stres Yönetimini Kullanmak
Her ne kadar stres kendi başına bağımlılığa neden olmasa da, birçok insan için kesinlikle önemli bir rolü vardır. Bağımlılığın gelişmesinde stresin rolünün ve bağımlılığın önlenmesinde ve aşılmasında stres yönetiminin öneminin tanınması, bağımlılıktan etkilenen insanlara yardım edebilmesi açısından çok önemlidir.
Çocuklara ve gençlere iyi stres yönetimi becerilerini öğretmek için hiçbir zaman çok erken değildir, stres yönetimi sayesinde bağımlı olma eğiliminden korunma sağlanabilir.
Kaynakça
https://www.verywellmind.com/does-stress-cause-addiction-22256
