Yarık Dudak ve/veya Damakla Doğmuş Bebeklerin Bakımı: AAP Raporu
Yaklaşık olarak her 700 bebekten biri yarık dudak, yarık damak veya her ikisiyle doğar; bu durum da dudak-damak yarıklığı en yaygın doğum kusurlarından biri yapar.
Yarık dudak ve/veya damakla doğan bebekler, farklı sağlık profesyonellerinden oluşan bir ekibin özel bakımına ihtiyaç duyarlar. Bakım kararları için önemli olan tıbbi, cerrahi, dental ve sosyal faktörler nedeniyle bakımları iyi yönetilmelidir. Çocuk doktorlarının, yarık dudak/damaklı çocukları daha iyi yönetmelerine yardımcı olmak için, Amerikan Pediatri Akademisi (AAP), “Birincil Bakım Çocuk Doktoru ve Yarık Dudaklı ve/veya Damaklı Çocukların Bakımı” adlı klinik raporunu yayınladı.
Aşağıdaki bilgilerin amacı, bu önerileri yarık dudak ve/veya damak ile doğmuş bir bebeği olan ebeveynlere ve ailelere açıklamaktır.
Yarık Dudak ve/veya Damak Tipleri:
Çocuğunuzun sahip olduğu yarık dudak ve/veya damak türü, ihtiyacı olan bakım türünü belirleyecektir.
Yarık dudak, bebeğin ağzında bir boşluk olduğu anlamına gelir. Yarık, üst dudağın bir veya iki tarafında olabilir ve burnun sonuna kadar uzanabilir. Genellikle, yarık dudaklı bir bebekte üst dişetinde bir boşluk olabilir.
Yarık damak, ağzın çatısında, buruna bağlanan bir boşluğa sahiptir.
Yarık dudağın ve yarık damağın eşzamanlı görülmeolasılığı sadece yarık damaktan veya sadece yarık dudaktan daha yaygındır.
Yarık Dudak ve/veya Damak Tanısı:
Ebeveynlerin çoğu, ancak hepsi değil, yeni doğan bebeklerinin doğum öncesi ultrasondan yarık bir dudağı olacağını önceden bilmektedir. Annenin doktoru veya bebeğin gelecekteki doktoru, ebeveynlerin yarık/kraniyofasiyal ekip adı verilen uzmanlara danışmasına yardımcı olabilir. Prenatal konsültasyon, yarık/kraniyofasiyal ekibin çeşitli üyeleri ile tanışan ve yarık dudakla doğan çocukların bakımı hakkında bilgi edinen ebeveynleri içerir.
Normalde, bir bebek doğana kadar yarık damak görülmez. Bir hemşire, doktor veya ebeveyn, ağzın üstünün farklı göründüğünü fark edebilir. Yarık damak, ağzın çatısının en uzak kısmını ya da sadece çoğunu içerebilir. Aile doğum öncesi konsültasyon ekibi sayesinde, çocuklarının bakımı hakkında bilgi sahibi olabilirler.
Ebeveynlerin Ortak Kaygıları:
Yarık dudaklı, yarık damaklı veya her ikisin de görüldüğü bir yenidoğanın ebeveyni olmak kahredici olabilir. Bebeğinizi beslemek gibi basit şeyler size daha karmaşık gelebilir. Ebeveynler, bebeklerinin yarık dudaklı olduklarını gördüklerinde çevredeki insanların nasıl tepki verebileceğini merak ederler. Ebeveynler ayrıca yarık dudağın veya yarık damağın çocuklarını uzun vadede sosyal ve gelişimsel olarak nasıl etkileyeceği konusunda endişe ederler.
Bunlardan herhangi biri için endişeleniyorsanız, çocuğunuzun doktoruna danışın. Sorularınızı cevaplamada size yardımcı olabilir ve hatta sizi yakınınızdaki bir ebeveyn destek grubuna yönlendirebilir.
Yarık Dudak ve/veya Yarık Damalı Bebeklerin Beslenmesi:
Genel olarak yalnızca yarık damaklı veya yarık damak ve yarık dudaklı bebekler, zayıf emerler ve beslenmek için özel bir şişeye ihtiyaç duyarlar. Ebeveynler için beslenme terapisti, yarık dudak ve/veya yarık damaklı çocukların beslenmesinde deneyimli hemşirenin desteği önerilir.
Yalnızca yarık dudağı olan bebeklerin de yardıma ihtiyaçları olabilir. Ancak, yarık dudaklı bebeklerin çoğu memeden veya normal bir şişeden beslenebilir. Bu ayrıca diş etinde yarık olan bebekler için de geçerlidir.
Yarık / Kraniyofasiyal Ekibinden Bakım ve Tedavi:
Çocuğunuz, çeşitli zaman ve aşamalarda çeşitli uzmanlar tarafından kontrol edilecektir. Yarık/kraniyofasiyal ekip genellikle hemşireler, sosyal hizmet uzmanları, beslenme uzmanları, odyologlar, dil ve konuşma terapistleri, genetikçiler, çocuk doktorları, diş hekimleri, ortodontistler ve çocuk cerrahları (kulak burun boğaz uzmanları, ağız ve çene yüz cerrahları ve plastik cerrahlar) gibi uzmanları içerir. Bu uzmanlar ortak kaygıları anlar ve ebeveynlerin sorularının cevaplarını bilir.
İlk Randevu:Bir yenidoğan, yarık/kraniyofasiyal ekip tarafından, ilk hastaneden ayrıldığı günden itibaren bir hafta içinde (veya en kısa sürede) muayene edilmelidir. Başlangıçta ekip, bebeğin iyi beslendiğinden ve büyüdüğünden emin olacaktır. Ekip ayrıca yarık dudak veya damaklı bebeklerde sık görülen diğer tıbbi sorunları da kontrol edecek, ebeveynlerin sorularını cevaplayacak ve tedavi için sonraki adımları tartışacaktır.
Cerrahi:Bir çocuğun yarığının cerrahi onarımı, yarık / kraniyofasiyal ekibin sağladığı bakımın bir parçasıdır.
Çocuğumun ne zaman ameliyat olması gerekiyor?
Ebeveynlerin en sık sorduğu soru “Çocuğumun yarık dudağını veya yarık damağını onarmak için ne zaman ameliyat olacak?” AAP, yaşamın ilk yılında meydana gelen yarık dudak veya yarık damak için plastik cerrahi ameliyatlarını önermektedir.
Yarık dudak onarımı: Yarık dudak genellikle çocuk 3 ila 6 aylık arasında olduğunda onarılır. Birçok durum ameliyat için doğru zamanı belirler; bir çocuk için doğru zaman bir başkası için doğru olmayabilir.
Yarık damak onarımı: Yarık damak genellikle 9 ila 14 aylık arasında sabitlenir. Diş etinde bir ayrılık varsa, genellikle çocuk 8-10 yaş arasında olduğunda onarılır. Bir çocuğun yarık/kraniyofasiyal ekibi yarık damak ameliyatı için en uygun zamanı belirler.
Her çocuk farklıdır: Yarık dudaklı ve/veya yarık damaklı çocuklar, büyüdükçe sıklıkla ek ameliyatlara ve tedavilere ihtiyaç duyarlar. Örneğin, çocukluk döneminde diş tellerine ihtiyaçları olabilir. Her çocuğun farklı sayı ve tiplerde ameliyatlara ihtiyacı olacaktır; kişisel bakım bu yüzden oldukça önemlidir. Yarıkla doğan çoğu çocuğun yarık/kraniyofasiyal ekibini yetişkin olana kadar düzenli olarak ziyaret etmesi gerekir.
Yarık Damak-Dudak Cerrahisi Öncesi ve Sonrası Nasıl Farklar Görülür?
Ebeveynlerin, çocuklarının yarık dudak ve/veya damak onarımı öncesinde ve sonrasında nasıl görüneceklerinden endişe etmeleri oldukça yaygın bir durumdur.
