Yaygın Anksiyete Bozukluğu Nedir?

Yaygın Anksiyete Bozukluğu Nedir?

Yaygın anksiyete bozukluğu veya YAB olan insanlar, kontrolsüz bir şekilde yaygın olaylar ve durumlar hakkında endişelenirler. Bu durum kronik anksiyete nevrozu olarak da bilinir.

YAB, normal kaygı hissinden farklıdır. Ekonomik durumunuz gibi hayatınızda olan şeyler hakkında arada bir endişelenmeniz olağandır. Yaygın anksiyete bozukluğu olan bir kişi, ekonomik durumu hakkında kontrolsüz bir şekilde, aylar boyunca günde birkaç kez endişelenebilir. Endişelenmek için bir neden olmadığında bile bu durum yaşanabilir. Kişi genellikle endişelenmesi için bir neden olmadığının farkındadır fakat endişelenmenin de önüne geçemezler.

Bu rahatsızlığı sahip kişiler sürekli olarak endişelenirler, ancak endişelendiklerini çevredekilere söyleyemezler. Kötü bir şey olabileceğine dair hislerini ya da kendilerini sakinleştiremeyeceklerini bildirebilirler.

Bu aşırı, gerçekçi olmayan endişe korkutucu olabilir;  ilişkilere ve günlük faaliyetlere müdahale edebilir.

 

Yaygın Anksiyete Bozukluğunun Belirtileri

Yaygın Anksiyete Bozukluğu semptomları şunları içerir:

  • Konsantrasyon zorluğu
  • Uyumakta zorluk
  • Sinirlilik
  • Yorgunluk ve bitkinlik
  • Kas gerginliği
  • Tekrarlanan mide ağrısı veya ishal
  • Terleme
  • Titreme
  • Hızlı kalp atışı
  • Vücudun farklı bölgelerinde uyuşma veya karıncalanma gibi nörolojik semptomlar

 

Yaygın Anksiyete Bozukluğunu Diğer Anksiyete Sorunlarından Ayırmak

Anksiyete, depresyon ve çeşitli fobiler gibi birçok akıl sağlığı durumunun ortak bir semptomudur. YAB, birkaç yönden bu durumlardan farklıdır.

Depresyonu olan kişiler zaman zaman endişeli hissedebilir ve fobisi olan kişiler belirli bir şey için endişelenebilir. Ancak YAB’li kişiler, uzun bir süre boyunca (altı ay veya daha fazla) bir dizi farklı konu hakkında endişelenirler ve/veya endişelerinin kaynağını belirleyemeyebilirler.

 

YAB’nin Nedenleri ve Risk Faktörleri Nelerdir?

YAB’nin nedenleri ve risk faktörleri şunları içerebilir:

  • Ailede  anksiyete geçmişi
  • Kişisel veya ailevi hastalıklar dahil olmak üzere stresli durumlara yakın zamanda veya uzun süreli maruz kalma
  • Mevcut kaygıyı daha da kötüleştirebilecek aşırı kafein veya tütün kullanımı
  • Çocuklukta istismar hikayesi

Kadınların YAB yaşama olasılığı erkeklerden iki kat daha fazladır.

 

Yaygın Anksiyete Bozukluğu Nasıl Teşhis Edilir?

YAB, ilk olarak sağlık hizmeti sağlayıcınızın gerçekleştirebileceği bir sağlık taraması ile teşhis edilir. Size semptomlarınız ve ne kadar süredir sahip olduğunuz hakkında sorular soracaklar. Değerlendirmeye göre sizi bir psikolog veya psikiyatrist gibi bir akıl sağlığı uzmanına yönlendirebilirler.

Doktorunuz yaygın anksiyete bozukluğunun gizli bir hastalık veya madde bağımlılığı sorunu olup olmadığını belirlemek için tıbbi testler yapabilir. Anksiyete şunlarla bağlantılıdır:

  • Gastroözofageal reflü hastalığı (GERD)
  • Tiroid bozuklukları
  • Kalp hastalığı
  • Menopoz

İlk adımda sağlık hizmeti sağlayıcınız, tıbbi bir durumun veya madde bağımlılığı sorununun kaygıya neden olduğundan şüphelenirse, daha fazla test yapabilir. Bunlar şunları içerebilir:

  • Tiroid bozukluğuna işaret edebilecek hormon seviyelerini kontrol etmek için kan testleri
  • Madde bağımlılığını kontrol etmek için idrar testleri
  • GERD’yi kontrol etmek için sindirim sisteminizin röntgeni veya yemek borunuza bakmak için bir endoskopi prosedürü gibi mide reflü testleri
  • Kalp durumunu kontrol etmek için röntgen ve stres testleri

 

Yaygın Anksiyete Bozukluğu Nasıl Tedavi Edilir?

​

Bilişsel Davranışçı Terapi

Bu tedavi, bir akıl sağlığı uzmanıyla konuşmak için düzenli olarak buluşmayı içerir. Amaç, düşüncelerinizi ve davranışlarınızı değiştirmektir. Bu yaklaşım, kaygılı birçok insanda kalıcı değişim yaratmada başarılı olmuştur. Hamile kişilerde anksiyete bozuklukları için birinci basamak tedavi olarak kabul edilir.  Araştırmalar bilişsel davranışçı terapinin faydalarının uzun süreli anksiyete rahatlaması sağladığını saptamışlardır.

Terapi seanslarında endişeli düşüncelerinizi nasıl tanıyacağınızı ve kontrol edeceğinizi öğreneceksiniz. Terapistiniz ayrıca  endişe verici düşünceler ortaya çıktığında kendinizi nasıl sakinleştireceğinizi de öğretecektir.

Doktorlar genellikle YAB’yi tedavi etmek için terapinin yanı sıra ilaç da reçete ederler.

 

İlaç Tedavisi

Doktorunuz ilaç tavsiye ederse, büyük olasılıkla kısa vadeli bir ilaç planı ve uzun vadeli bir ilaç planı oluşturacaktır.

Kısa süreli ilaçlar, kas gerginliği ve mide krampları gibi anksiyetenin bazı fiziksel semptomlarını hafifletir. Bunlara anksiyete önleyici ilaçlar denir. Bazı yaygın anti-anksiyete ilaçları şunlardır:

  • Alprazolam (Xanax)
  • Klonazepam (Klonopin)
  • Lorazepam (Ativan)

Antidepresanlar adı verilen ilaçlar da uzun süreli tedavi için iyi sonuç verir. Bazı yaygın antidepresanlar:

  • Buspirone (Buspar)
  • Sitalopram (Celexa)
  • Essitalopram (Lexapro)
  • Fluoksetin (Prozac, Prozac Haftalık, Sarafem)
  • Fluvoksamin (Luvox, Luvox CR)
  • Paroksetin (Paxil, Paxil CR, Pexeva)
  • Sertralin (Zoloft)
  • Venlafaksin (Effexor XR)
  • Desvenlafaksin (Pristiq)
  • Duloksetin (Cymbalta)

Bu ilaçların etki göstermeye başlaması birkaç hafta sürebilir. Ağız kuruluğu, mide bulantısı ve ishal gibi yan etkileri de olabilir.

Antidepresanlarla tedavinin başlangıcında genç erişkinlerde intihar düşüncelerinde artış riski çok düşüktür. Antidepresan kullanıyorsanız  doktorunuzla yakın temas halinde olun. Sizi endişelendiren herhangi bir ruh hali veya düşünce değişikliğini bildirdiğinizden emin olun.

Doktorunuz hem bir anti-anksiyete ilacı hem de bir antidepresan reçete edebilir.

 

Yaşam Tarzı Değişiklikleri

Birçok insan, belirli yaşam tarzı alışkanlıklarını benimseyerek rahatlayabilir. Bunlar şunları içerebilir:

  • Düzenli egzersiz, sağlıklı beslenme ve bol uyku
  • Yoga ve meditasyon
  • Kahve gibi uyarıcılardan ve diyet hapları ve kafein hapları gibi bazı reçetesiz satılan ilaçlardan kaçınmak
  • Güvendiğiniz bir arkadaş, eş veya aile üyesiyle korku ve endişeler hakkında konuşmak

​
Alkol ve Anksiyete

Alkol içmek endişe anında daha az endişelenmenize neden olabilir. Bu nedenle, anksiyeteden muzdarip birçok insan daha iyi hissetmek için alkol almaya yönelir. Bununla birlikte, alkolün ruh halinizi olumsuz etkileyebileceğini unutmamak önemlidir. İçtikten birkaç saat sonra veya ertesi gün daha fazla sinirlilik veya depresyon hissedebilirsiniz. Alkol, anksiyeteyi tedavi etmek için kullanılan ilaçlara da negatif  etki edebilir. Bazı ilaç ve alkol kombinasyonları ölümcül olabilir.

 

Genel Anksiyete Bozukluğu Olanlara Bakış

Yaygın anksiyete bozukluğuna sahip çoğu insan terapi, ilaçlar ve yaşam tarzı değişiklikleriyle bu hastalıkla başa çıkabilir. Terapistinizle ne hissettiğinize dair sıklıkla konuşun ve en iyi tedavi yönetimini belirleyin.

 

Kaynakça

Bu makale Elea Carey tarafından yazılmıştır. Orijinal metni buradan okuyabilirsiniz.