İVO-ODS Otizm Spektrum Bozukluğu Kapsamlı Değerlendirme Seti; Otizm Spektrum Bozukluğuna (OSB) sahip olan kapsamlı bir biçimde bir biçimlendirme ve bu adres için değişim merkezleri müdahale programlarının iyileştirilmesine katkı sağlamak amacıyla oluşturulmuş bir değerlendirme setidir. Sette yer alan makinelerin geliştirilmesinde 2008 yılında Krug, Arig ve Almond tarafından geliştirilmiş olan Eğitimsel Planlama için Otizm Tarama Aracının 3. Sürümü (Autism Screening Instrument for Educational Planning-Third Edition-ASIEP-3) esas alınmıştır. Ancak özellikle 2013 yılında DSM 5'in yayınlanmış olmasıyla birlikte OSB tanı gösterilerinde ortaya çıkan değişimler ve ASIEP-3'te yer alan işlemleri daha etkili hale getirerek kapsamlı bir değerlendirmeye hizmet vermenize yönelik talimatlarla uygulama, özetleme ve yorumlama biçimleri önemli ölçüde yeniden uyarlanmış bulunmaktadır. İVO-ODS'nin yer alan değerlendirme araçlarının ürünleri yapılmış olan iki temel çalışma sonucunda son hallerini almışlardır. Bu iki eserin ilkinde Aksoy (2013) 230 farklı çocukla birlikte 697 performans performansı gerçekleştirmiştir. Özdemir'in ikinci başarısı (2014) 1133 çocuktan veri alarak çalışmayı gerçekleştirmiştir. Bu kayıtların İVO-ODS'de yer alan piyasalarda psikometrik olarak geçerli ve güvenilir bilgiler gösterdiği ortaya çıkmaktadır.
İVO-ODS BİLEŞENLERİ
İVO-ODS içerisinde toplam dört değerlendirme aracı yer almaktadır. Sette yer alan ilk araç, öğrencide OSB'nin bulunma derecesi DSM 5'in gösterilmesinde yapılan yardımın düzeyine göre ortaya konan Uyarlanmış Otizm Hareket Kontrol Listesi (U-ODKL)' dir. İkinci araç, öğrencinin farklı sosyal etkileşimlerde etkileşimde bulunmalarının davranış biçimlerini almakta kullanılan Sosyal Etkileşim Değerlendirme Aracısı (SEDA)'dır. Üçüncü araç öğrencinin söz öncesi ya da konuşmanın ortaya çıktığı dönemdeki ifade edici konuşmasını değerlendirmede kullanılan Vokal Davranış Örneği Değerlendirme Aracı (VODA)' dır. Dördüncü araç, öğrencinin öğretiminin temel teşkili devam edecek konuşma taklidi, alıcı-ifade veren dil, beden terimleri gibi OSB'si olan, öğrencilerin genellikle öğretsel öğrenmelerini öğrenmeleri değerlendirmede kullanılan Eğitimsel Değerlendirme Aracı (EDA)'dır.
UYGULAMACI ÖZELLİKLERİ
İVO-ODS'de yer araçlarının öğrenciyi değerlendirmesini isteyen uygulamacının, çocuğun ebeveyni ya da özel eğitim alanında hizmet veren OSB konusunda bilgi ve deneyim sahibi bir uzmanın (özel eğitim öğretmeni, çocuk gelişimi uzmanı, psikiyatr, psikolog, psikolojik danışman, sosyal çalışmacı vb.) olması gerekmektedir. Öğrenciyi bu amaçla değerlendirecek uzmanın öğrencisiyle en az 3-4 haftalık bir deneyiminin olması, öğrenci ve uzmanların birbirine yabancı olmaları, OSB olan öğrencinin en iyi performans örneğini elde etmek için önemsemek. Uzmanların, büyüme oranlarının, büyüme performanslarına ilişkin raporlarını de sürdürerek katarak değerlendirme yapmalarında yararları vardır.
İVO-ODS'NİN KULLANILABİLECEĞİ ALANLAR
İVO-ODS'de yer alan araçlar OSB olan ya da OSB'nin içerdiği bilgilerin toplanmasında kapsamlı ve kapsamlı bir inceleme yapılabilmesi amacıyla geliştirilmişlerdir. U-ODKL kullanılarak bir öğrencide OSB olup olmadığı ve öğrencinin kapasitesinin arttığı destek derecesinin ortaya çıkması mümkündür. SEDA, kişinin farklı sosyal bağlamlardaki sosyal etkileşimi düzeyine ilişkin olarak yaşlıların bilgi ortamındaki büyümenin artması ya da azalması gereken otistik patlama ortaya çıkarılabilir. Bu hizalama düzenlemesel planlama planlamaları geliştirilerek parça programların etkililiği test edilebilir. VODA kullanılarak yapılan dil örnek alma değerlendirme yoluyla öğrencinin kullandığı sözceleri hangi amaçla kullanılır, sahip olduğu otistik konuşma düzeyi belirlenerek dil-konuşmaya yönelik müdahale programları için eğitilmiş verilerin kaydedilmesi sağlanır. SEDA ve VODA davranışlarının uygulanması yoluyla veri toplayan araçların yapılması nedeniyle yapılan eğitilsel değerlendirmelerde tekrarlı ölçümlemelerin yapılması uygun araçlardır. Her iki araçta ortaya çıkan konulan performans, yenilenen genellemeyi ölçtüğünden, eğitim sırasında sosyal etkileşim ve dil alanında öğrencinin gösterdiği ilerlemeleri test etmek ve eğitim programının etkili olup olmadığını belirlemek amacıyla büyümenin araçlarıdır. Araçlar aynı zamanda araştırmada veri toplama aracı olarak da mevcuttur. EDA özellikle eğitime yeni başlayanların sahip oldukları konuşmalar, beden kavramları, alıcı ve ifade edici dillerin saklanmasına ilişkin bilgiler sağlayan bir araçtır. Programlarının planlanması için bir başlangıç noktası oluşturmak ve müdahaleyi planlamak için kullanılan bir araçtır.