Afet Sonrası Çocuklarda Ruh Sağlığı
Afet Sonrası Çocuklarda Ruh Sağlığı
Afet sonrası çocukların ruh sağlığı, travma ve stresle başa çıkmada özel bir dikkat gerektirir. Çocuklar, yetişkinlerden farklı şekillerde tepki verebilir ve bazıları olayı anlamlandırmakta zorlanabilir. Olası tepkiler arasında korku, kaygı, üzüntü ve geri çekilme bulunur. Bu dönemde çocuklara ekstra destek ve güvence sağlamak, duygusal ifade için güvenli bir ortam oluşturmak ve gerektiğinde profesyonel yardım almak önemlidir. Çocuklarla açık ve yaşlarına uygun bir şekilde iletişim kurmak, onların duygularını anlamalarına ve ifade etmelerine yardımcı olabilir.
Afet sonrası çocukların ruh sağlığının desteklenmesinde, onlara duygusal destek sağlamak, günlük rutinlerini sürdürmelerine yardımcı olmak ve yaşadıkları deneyimleri işlemelerine yardımcı olacak aktiviteler sunmak önemlidir. Güvende olduklarını hissettirmek, duygularını ifade etmelerine izin vermek ve gerektiğinde profesyonel psikolojik destek almak, çocukların travma sonrası iyileşme sürecinde kritik rol oynar. Bu süreç, çocukların travmayı anlamlandırmalarına ve normal yaşamlarına dönmelerine yardımcı olur.
Afet sonrası çocukların ruh sağlığını desteklemek için, onların duygusal ihtiyaçlarını anlamak ve güven ortamı sağlamak önemlidir. Olaylar hakkında açık ve yaşlarına uygun bir şekilde konuşmak, çocukların duygularını ifade etmelerini ve deneyimleri işlemelerini kolaylaştırabilir. Günlük rutinleri korumak ve oyun, resim çizme gibi yaratıcı aktivitelerle duygusal ifadeye teşvik etmek de faydalı olabilir. Gerekli durumlarda, uzman psikolojik desteğe başvurmak, çocukların sağlıklı bir şekilde toparlanmalarına yardımcı olur.
Doğal afetler sonrasında çocuklar; kaygı, korku, üzüntü, uyku bozukluğu, rahatsız edici rüyalar, sinirlilik, konsantrasyon güçlüğü ve öfke patlamaları yaşayabilir. Afet sonrasında bu durumlarla başa çıkmalarına yardımcı olmak için çocukların zihinsel stres belirtilerine bir bakalım.
Bir doğal afete şahit olmak aileler için strese neden olabilir. Sekiz yaşın altındaki küçük çocuklar, zihinsel sağlık sorunları açısından özellikle risk altındadır. Bazı çocuklar bir afetten sonra kaygı, depresyon ve travma sonrası stres bozukluğu gibi bozukluklar geliştirebilir. Stres ve duygusal sorunlar, çocukların fiziksel sağlığını, yaşam kalitesini ve evde, okulda, toplulukta nasıl davrandıklarını etkiler. Afet sırasında ve sonrasında çocukları zihinsel ve fiziksel olarak güvende tutmak önemlidir. Çocukların zihinsel stres belirtilerini fark edebilen ebeveynler, çocuklarının stresle başa çıkmalarına ve sağlıklı kalmalarına en iyi şekilde yardımcı olabilir.
Doğal afet sonrasında çocuklar neden ruh sağlığı açısından risk altındadır?
Doğal afetlerden kaynaklanan zihinsel stres çocuklar için daha zordur. Çünkü çocuklar;
- Mevcut durum hakkında daha az bilgiye sahiptir ve durumu daha az anlamlandırabilir,
- Olayları kontrol edebilme yetenekleri yeterince gelişmemiştir,Zor durumlarla başa çıkma açısından daha az tecrübeye sahiptirler.
Doğal afetler, geçmişte travma yaşamış veya olay meydana gelmeden önce zaten zihinsel, duygusal, gelişimsel veya davranışsal bir bozukluğu olan çocuklar için özellikle daha zorlayıcı olabilir.
Ebeveynler ve bakıcılar, çocuklara doğal afet sonrası nasıl yardımcı olabilir?
- Çocuklarınıza yaşadıkları ve bu konuda ne düşündükleri hakkında konuşmaları için fırsat verin. Onları, endişelerini paylaşmaya ve soru sormaya teşvik edin.
- Çocuklarınızın sizinle birlikte olmalarına veya kendilerini güvende, sakin hissetmelerine yardımcı olabilecek başka bir güvenilir yetişkinle birlikte olmalarına izin verin.
- Afetle ilişkili kitle iletişim araçlarına maruz kalmalarını sınırlayın. Doğrudan bir afete maruz kalan çocuklar, yaşananları hatırlatan şeyleri gördüklerinde veya duyduklarında tekrar üzülebilirler.
- Çocuklarınızı doğrudan afetle ilgili harekete geçmeyi teşvik edin. Bu, kontrol duygusunu yeniden kazanmalarına ve duygularını yönetmelerine yardımcı olur. Örneğin, çocuklar bir felaketten sonra güvenli bir ortamda topluluk veya aile üyelerine yardım etmek için gönüllü olmak da dahil olmak üzere başkalarına yardım edebilir. Çocuklar, özellikle küçük yaştakiler, afet temizleme faaliyetlerine KATILMAMALIDIR.
- Her çocuğun nasıl başa çıktığı hakkında bilgi edinebilmek için, çocuklarınızı farklı durumlarda gören öğretmenler ve diğer yetişkinlerle iş birliği kurun.
Bir profesyonelden ne zaman yardım almalısınız?
Çocuklar, büyük bir felaketin ardından aylarca veya daha uzun süre devam eden ruh sağlığı desteğine ihtiyaç duyabilir. Aşağıdaki durumlarda bir profesyonelle (örneğin, çocuk doktoru, pdr, çocuk psikoloğu veya çocukların duygusal ihtiyaçları konusunda uzmanlaşmış biri) görüşmeyi düşünebilirsiniz:
- Çocuğunuz, afet sonrasında 2-4 haftadan daha uzun bir süre çok üzgün (örn. endişeli, korkmuş, üzgün, kızgın) olmaya devam ediyorsa,
- Çocuğunuzun sorunları zamanla iyileşmek yerine daha da kötüleşiyorsa,
- Çocuğunuzun tepkileri; okul etkinliklerini, arkadaşları ve ailesiyle olan ilişkisini etkiliyorsa bir uzmandan destek alabilirsiniz.
